Verbruikte splijtstof en radioactief afval moeten zowel op korte als op lange termijn op een verantwoorde en veilige manier worden beheerd. Voor het beheer van hoogradioactief en/of langlevend afval is het FANC voorstander van diepe berging. Op 22 november 2022 koos ons land daar ook effectief voor. Hoewel het slechts gaat om een principebeslissing en alle details nog moeten worden uitgewerkt, beschouwt het FANC dit als een belangrijke stap. Doordat België een duidelijk standpunt over het beleid heeft ingenomen, kunnen er concrete pistes worden bestudeerd en wordt de verantwoordelijkheid niet doorgeschoven naar toekomstige generaties.
Het koninklijk besluit kwam er op voorstel van NIRAS, de Nationale Instelling voor Radioactief Afval en verrijkte Splijtstoffen. NIRAS legde het principe van diepe berging van april tot juni 2020 ter consultatie voor aan de bevolking en aan een aantal bevoegde instanties, waaronder het FANC. Het FANC gaf na analyse van het voorstel aan dat het achter het principe van diepe berging stond, maar had nog enkele inhoudelijke opmerkingen, die werden opgenomen in het uiteindelijke besluit.
Zo wil het FANC dat er stapsgewijs wordt gewerkt en dat bij elke stap wordt nagegaan of aan alle voorwaarden is voldaan om naar een volgende stap over te gaan. Daarnaast hecht het FANC veel belang aan het participatief proces. De dialoog aangaan met alle betrokkenen en met de burger in het bijzonder is een absolute voorwaarde voor dit project. Ten slotte is ook de omkeerbaarheid van eerder genomen beslissingen belangrijk volgens het FANC. Op dit moment is diepe berging de veiligste oplossing voor het beheer van hoogradioactief en/of langlevend afval, maar mocht de wetenschap in de toekomst tot nog betere inzichten komen, dan moet het mogelijk zijn om die mee te nemen in de uiteindelijke beslissing.
Het hoogradioactief en/of langlevend afval wordt momenteel opgeslagen in tijdelijke, bovengrondse installaties. Die zijn veilig, maar vormen geen definitieve oplossing. Ze zijn slechts bedoeld als overgangsmaatregel in afwachting van een berging.
Het koninklijk besluit van 22 november 2022 is dus een belangrijke stap, maar het FANC benadrukt dat er nog geen enkele concrete beslissing is genomen. Bij toekomstige plannen voor een diepe berging zullen veiligheidsdossiers bij het FANC moeten worden ingediend. Pas wanneer het FANC daaruit kan besluiten dat het voorgestelde systeem veilig is, kan worden overgegaan tot een vergunningsprocedure. Het zal nog geruime tijd duren vooraleer er sprake zal kunnen zijn van een operationele bergingsinstallatie.